تورم اصطلاح اقتصادی که همه ما، آن را از زبان سیاستمداران و مسئولان و کارشناسان اقتصادی به صورت شنیداری و دیداری به سمع نظر ما میرسد و حال این سوال که تورم نقطه به نقطه و تورم (سالیانه) در ذهن ما مرور می شود چیست  و چه تفاوتی با هم دارند، توضیح مختصری از این دو اصطلاح را بازگو خواهم نمود. 
اقتصاددانان تورم راچنین بیان می کنند، افزایش سطح عمومی قیمت ها را تورم گویند . اندازه گیری میزان تورم  آن به روشهای مختلفی انجام می پذیرد. یکی از این روش ها که بیشتر در بین اقتصاددانان و تحلیلگران اقتصادی مرسوم و عمومیت پیدا کرده است، تشکیل سبد مصرف خانوار است. بدین صورت که بانک مرکزی مجموعه ای از محصولات و خدماتی که یک خانواده (شهری، روستایی) مصرف می کند را در نظر می گیرد ((در 12 گروه اصلی طبقه‌بندی (COICOP) می‌شوند در سال 1390 تعداد 385 قلم کالا و خدمت (294 قلم کالا و 91 قلم خدمت) با توجه به سهم مصرف اقلام نسبت به کل هزینه سالانه خانوارها انتخاب شده است. منبع بانک مرکزی)) و در بازه های زمانی مختلف بر اساس فضای نمونه و نمونه گیری کارشناسان، قیمت بازاری این سبد مصرف خانوار را جمع آوری می کند و سپس بر اساس سهم هر کالا و وزن دهی به آن  در سبد مصرف خانوار ، شاخصی برای قیمت ها محاسبه می کند که به نوعی میانگینی موزون از کالاهای سبد مصرف خانوار است در اینجا بانک مرکزی به عنوان متولی اعلام نرخ تورم  ، بر اساس تغییر شاخص قیمت این سبد ، افزایش یا کاهش قیمت ها را معیار محاسبه تورم قرار می دهد و مثلا اعلام می کند تورم در مناطق شهری به میزان x و در مناطق روستایی y  مقدار است . 

یک نکته مهم در محاسبه تغییر شاخص قیمت این است که این قیمت را با کدام قیمت گذشته مقایسه می کنیم مهم می باشد، اگر مقایسه شاخص قیمت تیرماه 93 ( میانگین موزون قیمت سبد مصرف خانوار) به شاخص قیمت مدت مشابه سال قبل یعنی شاخص قیمت در تیر 92 باشد به آن تورم نقطه به نقطه می گویند . تورم نقطه به نقطه به زبان ساده به ما می گوید قیمت کالاهای مصرفی یک خانواده  به طور متوسط درتیرماه امسال چقدر از تیرماه پارسال افزایش یا کاهش داشته است . 

ضمنا اگر درمحاسبه تورم ، میانگین 12 ماه گذشته شاخص قیمت با میانگین 12 ماه مشابه قبل از آن مقایسه شود به آن نرخ رسمی تورم می گویند . 

یعنی اگر از تیرماه سال 92 تا تیرماه 93 میانگین 12 ماهه شاخص قیمت را با میانگین 12 ماهه شاخص از تیرماه 91 تا تیرماه 92 مقایسه کنند نرخ تورم رسمی بدست می آید که در واقع بیانگر تغییر قیمت ها در 12 ماهه گذشته به 12 ماه قبل از آن است . 

حال تفاوت بارز و اصلی تورم رسمی(سالیانه) با تورم نقطه به نقطه در سرعت عکس العمل این شاخص هاست . در تورم نقطه به نقطه قیمت های ماه قبل را با ماه مشابه سال قبل مقایسه می کنیم  و اگر در ماه اخیر قیمت ها تغییر محسوس کرده باشند به راحتی متوجه می شوید . در حالیکه در تورم رسمی اگر در ماه اخیر تورم اوج گرفته باشد چون با 11 ماه قبل از آن میانگین میگیرد این تغییر به نوعی تعدیل می شودو در واقع درآن لحظه کمتر آنچه در اقتصاد اتفاق افتاده را نمایش می دهد . هرچند با کمی تاخیر و گذشت چند ماه این تغییر قیمت خودش را در نرخ تورم رسمی هم نشان می دهد . 

در مجموع با توجه عرایض فوق به نظر می رسدهر کدام از این شاخص ها کاربردی در اقتصاد دارند . نرخ رسمی قابل اتکاتر است و تورم نقطه به نقطه هشدار دهنده تر عمل می کند و در واقع به نوعی تغییراتی که جلوتر در نرخ رسمی ایجاد می شود را نشان می دهد. ولی در جامعه ما متاسفانه مسئولین آن شاخصی را بیشتر اعلام می کنند که بیشتر وفق مرادشان باشد .

رضا کوشش کردشولی 
دانشجوی دکتری مهندسی مالی